Je werkt al twintig jaar in duurzaamheid als expert, spreker, schrijver en nu ook als tv-presentator. Hoe kwam BinnensteBuiten op je pad?
Culinair schrijver Nadia heeft ons gekoppeld! Ik sprak haar haar over BinnensteBuiten, omdat ik het zo’n mooi en betrokken programma vind met leuke duurzame onderwerpen. Ik krijg vaak vragen van mensen die bewustere keuzes willen maken, maar niet weten waar te beginnen? En ik ken veel inspirerende duurzame initiatieven, die alternatieven bieden en de wereld wat mooier maken. Een missie waar BinnensteBuiten ook voor staat.

Zo is het balletje dus gaan rollen! Wat ga jij precies doen bij BinnensteBuiten?
We gaan op bezoek bij bijzondere Nederlandse duurzame initiatieven. Zoals een fabriek die een alternatief voor piepschuim maakt. Dat is zulk vies spul! Als het in de natuur terechtkomt is het heel vervuilend, en dieren kunnen die bolletjes aanzien voor voedsel en ze opeten. Hier maken ze verpakkingen van mycelium: de wortels van paddenstoelen. Ze mengen dat met groenafval en groeien er verpakkingen van. Een sterk materiaal én heel mooi: ze maken er ook krukjes en lampen van.  

Wat heb je in je eerste werkweek voor BinnensteBuiten gedaan?
We hebben plastic uit de grachten gevist! Echt heel leuk en iedereen kan meedoen. Doe het als teamuitje of ga voor je vrijgezellenfeest, als het straks weer mag natuurlijk. Dan zie je ook wat je kan maken van dat opgeviste plastic, zelfs de boten waarin je vaart. En we zijn op bezoek geweest bij een ondernemer die koffieprut en sinaasappelschillen ophaalt in cafés en winkels en daar zeep en shampoo van maakt. Zo slim! Wist je dat we in Nederland per jaar zo’n 300 miljoen kilo koffieprut produceren? Het lijkt afval, maar dat is het niet, we kunnen er nog heel veel mee!

Hoe vind je het om voor de camera te staan?
Heel leuk en ook spannend, want ik wil het graag goed vertellen. We moeten ervoor zorgen dat het verhaal van de gast goed overkomt en we hebben maar acht tot twaalf minuten. Dat lijkt misschien lang, maar er is zoveel te vertellen! Het is echt een cadeau dat ik van dichtbij mag zien wat al deze positieve mensen doen en hun oplossingen kan delen met de betrokken kijkers van BinnensteBuiten.

Duurzaamheid is een behoorlijk breed begrip. Als jij het in de Van Dale zou mogen definiëren, hoe zou jij dat doen?
Voor mij is duurzaamheid respect hebben voor mensen en onze omgeving en niet alles maar klakkeloos doen of kopen. Dat iets goedkoop is, betekent niet dat het weinig kost, maar dat iets of iemand anders dan jij de prijs betaalt. De aarde die vervuild wordt of de arbeiders die niet goed betaald worden. Duurzaamheid is zoeken naar een betere balans: goed voor jou en goed voor alles en iedereen om je heen.

Op social media schrijven mensen dat ze duurzaamheid soms zat zijn. Dat het een trend is zonder inhoud. Snap jij dat?
Ik doe dit al twintig jaar en krijg soms ook dingen naar me toe. Dat het mensen irriteert, die het gevoel hebben dat ze iets moeten inleveren. Een belerend vingertje: dat het ‘zo moet en niet anders’. Maar daar ben ik helemaal niet van. Ik wil graag laten zien dat iedereen leuke, bereikbare, duurzamere alternatieven keuzes kan maken en dat dat dingen zijn die bovendien niet duurder hoeven te zijn. 

Een gemakkelijk voorbeeld: je koopt een pak melk. Welk pak kies jij? Je hebt geleerd om naar de langste houdbaarheidsdatum te kijken, maar als je zeker weet dat het snel opgaat? ‘Red’ dan een pak melk dat vooraan staat met een kortere houdbaarheidsdatum. Grote kans dat het anders wordt weggegooid. 

Zo kan je in kleine stapjes best veel doen: je huis isoleren, minder stedentrips maken met het vliegtuig, kwalitatieve kleding kopen dat langer meegaat of af en toe wat zwerfafval oprapen. 'Iets goed doen is echt goed genoeg is’. Het gaat niet om perfectie, dat werkt tegen je en dan denk je: ‘laat maar!’ Als we met z’n allen een beetje doen, dan zijn we al veel verder dan als we allemaal niets zouden doen.  

Wat zou jij het komende jaar allemaal willen maken bij BinnensteBuiten?
Oh, zoveel! Ik heb een lijst van honderd onderwerpen, haha! We zijn in Nederland bijvoorbeeld echt een voorloper op het gebied van zonne-energie. We hebben fietspaden die energie geven aan de buurt en maken auto’s die rijden op zonnepanelen. Ik rij zelf alleen geen auto, dus hopelijk kan iemand mij dan rondrijden, dat lijkt me te gek.

We gaan ook langs bij een initiatief in Arnhem waar mensen met afstand tot de arbeidsmarkt prachtige tassen en regenjassen maken van afgedankt zeil van vrachtwagens of gebouwen. Dat is een enorm sterke grondstof. Echt een win-win, want de mensen die hier werken zijn bijvoorbeeld gevlucht uit landen als Syrië, hebben veel kennis en vaardigheden,  en vinden hier nu een werkplek. De sociale kant van duurzaamheid is net zo belangrijk als de groene.   

Marieke schreef het boek ‘Dit is een goede gids - voor een duurzame lifestyle’. De zesde druk is net uitgekomen.
Ongelooflijk is het! Ik heb er bijna geen woorden voor, hoe speciaal dat is! Ik krijg zoveel vragen en wil graag alternatieven geven, maar je weet van tevoren nooit of mensen er echt wat aan hebben. Inmiddels zijn er 40.000 exemplaren verkocht en dat is zo hoopvol! Mensen zijn gelukkig op zoek naar informatie over duurzaamheid en wat zij zelf kunnen doen.

Wat is jouw persoonlijke top 3 met duurzame tips & tricks?
Haha, dat is moeilijk, want ik heb er zoveel. Maar ik ga mijn best doen!

Tip 1: Ga voor kwaliteit! Ga voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Dat kan van alles zijn; maak één mooie reis, in plaats van regelmatig een korte stedentrip. Ga voor een paar mooie kledingstukken in plaats van veel shirtjes die na drie keer verwassen zijn en je niet meer aan kan.

Tip 2: Kleine stappen hebben grote impact. Je hoeft niet je hele leven om te gooien om veel impact te hebben. Ga voor iets kleins dat je elke dag doet: bijvoorbeeld ontbijten. Eet je graag muesli of pap? Maak het met plantaardige yoghurt of melk. Dat is een relatief kleine stap die haalbaar is, maar omdat het zo vaak doet maak je een groot verschil.

Tip 3: Red overgebleven voedsel. Een derde van van al het eten en drinken dat we op de wereld produceren wordt weggegooid. Dus gebruik restjes voor de volgende dag en kijk waar je nog meer voedsel kunt redden. Ik gebruik zelf de app ‘Too good to go’. Je koopt met korting wat er in winkels of restaurants is overgebleven. Dat kan van alles zijn: ontbijt, diner, brood of gebakjes. 

Het nieuwe jaar is net begonnen. Heb jij nog (duurzame) goede voornemens of ben jij al helemaal tevreden?
Ik doe het niet helemaal perfect hoor! Ik doe wat ik kan. Wij eten thuis nu vooral plantaardig en maken graag recepten van BinnensteBuiten, ik kijk dan wat ik kan vervangen voor zuivel.

Waar ik aan het begin van het jaar op probeer te letten, is dat je dan vaak veel reclames voor producten ziet die inspelen op goede voornemens om af te vallen of een betere versie van jezelf te worden. Eigenlijk wordt er gezegd: je bent niet goed genoeg  en wij hebben iets dat je kunt kopen om dat op te lossen. Daardoor voelen we ons negatief en onzeker over onszelf én wordt het moeilijker om duurzamere keuzes te maken. Er word je een probleem en product aangepraat, maar dat is een marketingtruc: je bent helemaal oké zoals je bent!

Je bent geen telefoon die een update nodig heeft. Allemaal dingen aanschaffen om je beter te voelen en erbij te horen, dat is zonde van je levensgeluk en de aarde. Het gaat niet om de juiste tas of auto, maar om relaties en mooie ervaringen. Dat vind ik ook zo mooi aan BinnensteBuiten: het laat je een wereld zien waar je van kan genieten.