We bungelen onderaan

Rutte, die de overstromingen in Limburg vorige maand in mijn ogen nog enigszins bagatelliseerde als iets wat eens in de 100 jaar voorkwam, stelde nu dat hij zich rot geschrokken was. Of nee, hij noemde de conclusies van het rapport ‘uitermate zorgelijk’. Terwijl staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (VVD) de volgende dag stelde dat vooral andere landen hun klimaatambitie moeten verhogen, zo kopte De Telegraaf. ‘En wij zelf dan?’ dacht ik. Nederland bungelt al tijden onderaan de Europese ranglijsten als het gaat om duurzaamheid. Dat Rutte nu ineens ‘Olympisch kampioen klimaataanpak’ wil worden, vind ik pijnlijk. Want hoe veelbelovend die oneliner ook klinkt, Olympisch kampioen word je niet zomaar.

Heldere actiepunten

Ondertussen komt Urgenda-oprichter Jan Rotmans op NPO Radio 1 met een helder actieplan. Als hij minister van klimaat zou zijn (en waarom ook niet?) zou hij om te beginnen alle vier de kolencentrales die nog open zijn onmiddellijk sluiten. Hij zou de subsidiestromen voor biomassa verleggen naar het verduurzamen van woningen. En hij zou CO2-tax invoeren voor vervuiling van grootbedrijven en voor vliegen, automobiliteit en vlees eten. Om er maar even drie punten uit te lichten. En hoewel het niet waarschijnlijk is dat Rotmans de volgende klimaatminister wordt (alhoewel, je weet maar nooit), vind ik deze maatregelen geruststellend klinken, omdat het perspectief biedt. Het is nog niet te laat, we kunnen nog aan de slag.

Het klimaat, dat ben je zelf

Terwijl de gedachten over het rapport en de reacties daarop door mijn hoofd tuimelden, stapte ik op de fiets. Na weken regen brak eindelijk de zon weer door en vulden de straten van de hoofdstad zich als vanzelf met winkelende mensen met rijen tassen aan hun arm. Van papier, dat wel, maar vol spullen. En het kopen van spullen, zo blijkt uit berekeningen van bureau CE Delft, veroorzaakt gemiddeld de meeste CO2-uitstoot in een Nederlands huishouden. Meer nog dan het eten van vlees of zelfs vliegen.

Het liefst wilde ik deze mensen terplekke door elkaar rammelen. Had het rapport dan helemaal geen impact gehad? Was het dan zo moeilijk om te consuminderen? Tot ik me realiseerde dat ook ik op weg was om iets te kopen, namelijk natuurlijke haarverf. En dat ik onderweg hard mijn best deed om de winkeletalages te negeren, om maar niet in de verleiding te komen iets nieuws te kopen. Met enige weemoed dacht ik terug aan de tijd dat ik geheel gehuld in onschuld en onwetendheid me nog kon onderdompelen in dagjes shoppen. Maar die tijd was nu echt voorbij.

Abstract gegeven

Het klimaat en een mogelijk einde van de wereld zoals wij het kennen, is een lastig gegeven. Het ligt in de toekomst en heeft vele complexe aspecten, die buiten onze eigen invloedssfeer lijken te liggen. En dus wacht de consument op de industrie en wacht de industrie op de overheid, die er z’n handen niet aan durft te branden en naar andere overheden kijkt - en wijst. Want hoe vaak hoor je mensen wel niet iets zeggen als: waarom zouden wij hier in Europa de aarde moeten redden als ‘ze daar in Azië’ de boel blijven vervuilen?

En zo, hoorde ik iemand deze week zeggen, zwemmen we als lemmingen op het ravijn af (al weet ik niet helemaal zeker of lemmingen op een ravijn afzwemmen, maar dat is een geheel andere kwestie). Ook ik vind het lastig om het abstracte klimaat en de toekomst van onze planeet op alles in mijn persoonlijke levensstijl toe te passen. ‘Mag ik dan helemaal nooit meer vliegen?’ is bij mij de wringende hoofdvraag, terwijl anderen misschien zullen denken: ‘mag ik dan nooit meer vlees eten?’ Of: ‘mag ik dan nooit meer nieuwe jurkjes kopen?’

Soldier on

Van de week schreef ik een stuk over microplastics in verzorgingsproducten en hoe we die als consument kunnen vermijden, waarop een lezer (geheel terecht) verzuchtte: ‘Daar sta ik dan met mijn app bij de drogist mijn best te doen, terwijl ze honderd kilometer verderop legaal microplastics in de Maas mogen lozen.’ Dat is ook om moedeloos van te worden, maar als we allemaal wachten tot ‘de ander’ wat doet, gebeurt er nooit wat. Dus, om met de woorden van Di-rect te spreken: let’s soldier on. Want het leger bewuste consumenten groeit wel degelijk en je hebt nou eenmaal voorlopers nodig die de rest op sleeptouw nemen.

BinnensteBuiten en het platform hetkanWEL delen hun missie om zoveel mogelijk mensen te inspireren om op een toegankelijke manier bewuster te leven. Wyke en Asceline gidsen ons in de vorm van een 2-wekelijkse column door de de wereld van duurzaamheid.