Al op zesjarige leeftijd trotseert Anneke de bergen van Oostenrijk. Iedere zomer gaat ze samen met haar broer en ouders op wandelvakantie in dit veelzijdige landschap. Zowel Anneke als haar broer worden blind geboren. Hun ouders kunnen beiden zien, maar weten niet dat ze drager zijn van een erfelijke oogaandoening. Nogal een uitdaging zo’n wandelvakantie, zou je denken, maar geen bergpas houdt het actieve gezin tegen. Hand in hand trekken ze over het bergachtige landschap, Anneke altijd aan de hand van haar vader: ‘Je voelt aan degene voor je of je een diepe stap moet nemen. Ik vertrouwde mijn vader blindelings over de oneffen paden.”

De Oostenrijkse bergen maken op Anneke een onuitwisbare indruk. Al zittend in de stoeltjeslift maakt ze een foto in haar hoofd van wat er om haar heen gebeurt. ‘De rinkelende koeienbellen en een kletterende waterval gaven mij een geluidsbeeld van de rust en weidsheid van de bergen’.

De bossen ruiken
Anneke: ‘Omdat je als kind al blind bent, ontwikkel je je andere zintuigen sterk. Als ik bijvoorbeeld station Amersfoort uit loop, ruik ik meteen dat ik in de buurt van de bossen ben. Terwijl een ander daar nog geen idee van heeft. Met de zintuigen die ik wél heb probeer ik zoveel mogelijk uit de omgeving op te pikken.’

Zo bepaalt Anneke ook aan de hand van haar zintuigen in wat voor omgeving ze staat. Eerst voelt ze de grond onder haar voeten. Is het zand of sta ik in het gras? Ruikt ze de typische geur van dennenbomen of is het een visachtige zeelucht? Ook het geluid van vogels vertelt in wat voor gebied ze is. En dan de wind: zowel haar vriend als haar vijand. Het geluid van wapperende bladeren helpt haar om te bepalen naast wat voor soort boom ze staat, maar de wind heeft ook een nadeel: ‘Op straat hoor ik geen obstakels zoals fietsers meer.’

Geniet van het moment
Niet kunnen zien heeft Anneke nooit tegengehouden om eropuit te trekken. Naast de vele wandelvakanties bindt ze jaarlijks de latten onder om te genieten van een skivakantie en is ze wekelijks met haar slechtziende man Sjaak in de natuur te vinden. Daar vindt ze rust en ontspanning, al was een wandeling door het bos in het verleden heus weleens frustrerend: ‘Dan misten we een paaltje en liepen we een hele andere route. Door schade en schande heb ik geleerd om niet te hoge doelen te stellen. Dan is een wandeling al gauw leuk. Het gaat erom dat je door het bos loopt. Geniet van het moment en kan jou het schelen dat je twee keer dezelfde route loopt!’

Het seizoen bepaalt waar Anneke graag wandelt. In de zomer geniet ze van de typische zomergeluiden op het strand en in de winter is het bos voor haar afwisselender.

Op pad met Marieke
In BinnensteBuiten gaat Anneke met boswachter Marieke Schatteleijn op pad in de Millingerwaard. In vele opzichten is het een onvergetelijke dag. Het hoogtepunt is voor Anneke zonder twijfel de scène met het konikpaard. ‘Terwijl wij ergens staan te wachten hoor ik ineens een paard aan komen draven. Hij denderde door het water een gaf een enorme hinnik. Marieke legde mij uit dat hij was aangekomen bij zijn kudde. Dit alles gebeurde op nog geen drie meter afstand. Dat was zó bijzonder. Ik was helemaal verbouwereerd. Dieren zijn normaal gesproken heel erg goed in stil zijn en als ik ze niet hoor dan zijn ze er voor mij niet.’

Het is geen toeval dat deze gebeurtenis zo’n indruk op Anneke maakt. Als kind heeft ze al een grote liefde voor dieren. Als ze had kunnen zien had ze graag iets willen doen met het gedrag van dieren. ‘Ik heb altijd gezegd dat ik zo graag eens een dier echt van dichtbij zou willen ervaren, maar dat is in Nederland heel lastig. Dat ik dit mocht meemaken was daarom heel bijzonder.’

Gebruik je neus
Volgens Marieke is de natuur bij uitstek een plek om je zintuigen aan het werk te zetten. Ze is benieuwd hoe Anneke haar zintuigen gebruikt. Marieke vertelt: ‘Ons gezichtsvermogen is zo dominant dat we er automatisch op leunen, terwijl andere zintuigen ook belangrijk zijn. Kijk maar naar dieren, voor veel soorten is het reukvermogen ontzettend belangrijk. Dat is bij mensen eigenlijk ook zo, maar we gebruiken onze neus veel minder bewust.’

Marieke verheugt zich ontzettend op de wandeling met Anneke en is nog niet eerder op stap geweest met iemand die niet kan zien. Het valt Marieke meteen op hoe goed Anneke de geluiden hoort. ‘Zowel ver weg als dichtbij kan zij alles horen. We waren op een gegeven moment op een plek en toen kon Anneke mij vertellen dat we bij open water stonden. Fascinerend.’

De manier waarop Anneke een herfstblad beschrijft maakt indruk op Marieke. ‘We luisterden naar het geritsel van bomen en Anneke voelde aan een populierenblad. ‘Duidelijk een herfstblad dat waarschijnlijk geel verkleurd is,’ vertelt Anneke. ‘Maar hoe ziet jij dan dat dit geel is?’ vraag ik aan haar. Ze legde me uit dat ze de structuur van veranderende bladeren combineert met geleerde kennis over de herfst. Dan besef je dat je met verschillende concepten de wereld om je heen toch kan duiden.’

Wat kan wél
Marieke merkt dat ze’s avonds nog lang nadenkt over de dag. ‘Anneke is zo’n ondernemende en energieke vrouw. Ze bruist van het leven en gaat uit van wat er wél kan. Daar leeft ze naar. Ze vertelde mij dat ze ontzettend van dieren houdt en als kind droomde om later iets met dieren te doen. Maar dat gaat door haar beperking niet. Toen moest ik even slikken.’

Prikkel je zintuigen
Anneke leert Marieke de natuur op een andere manier te benaderen. Zo ontdekt Marieke dat de grote klis helemaal niet zo stekelig is als je deze plant op een goede manier beetpakt. Marieke nodigt ons uit om ook weer eens te voelen als je in de natuur bent: ‘Pak het vast. Sta stil, doe je ogen dicht en luister. Hoe vaker je het doet, hoe beter je wordt in het constateren van wat er in je omgeving gebeurt. Het zit echt in ons. Je moet het alleen even wakker maken.’