Vanaf het eerste uur van BinnensteBuiten zien wij Martin Stuger hard aan het werk als tuinspecialist. Hij schiet te hulp als mensen vastlopen met hun tuin, balkon of dakterras. Dat betekent altijd flink de mouwen opstropen, want binnen een dag moet het klaar zijn. ‘Zoiets was nog niet eerder op televisie te zien, want wij betrekken mensen er echt bij. Dus niet aan het eind van de dag de verrassing met; ‘aah, wat is het mooi geworden!’ Nee, ze helpen mee; tegels eruit halen, planten, zagen en sjouwen. Intussen informeer ik naar de specifieke wensen en geef tips, waardoor ook een breder publiek het kan toepassen in hun eigen tuin.’

Hoe zijn die groene vingers bij jou gegroeid?
‘Als kind kon ik niet goed stil zitten in de klas, maar ik vond het heerlijk om buiten te zijn. Wij woonden in het Gooi met veel groen om ons heen en we hadden een tuin. Mijn moeder is een boerendochter uit de Achterhoek en als we dan naar opa en oma gingen mocht ik scheppen, op de trekker en kwam de hele dag in aanraking met de natuur. Al die weidevogels daar en die lucht van de akkers kan ik me nog goed herinneren. Daar komt mijn passie uit voort.’

‘Je had toen ook van die klusprogramma’s op Teleac en daar was ik helemaal fan van. Dat volgde ik echt. Toen ik tien jaar oud was wilde ik boswachter worden, maar iedereen lachte me toen uit. In de jaren zeventig was dat lang niet zo respectabel als nu. Het ging toen ook slecht met de bossen in Nederland. Maar ik was gefascineerd door bomen; hoe ze groeiden en hoe groot ze waren.’  

Martin tienerjaren

Welke herinneringen heb je aan tuinen uit die tijd?
‘Ik was in mijn jeugd erg onder de indruk van tuinarchitect Mien Ruys. Ik vond het lijnenspel en de bouwwerken interessant. Mien Ruys legde tuinen aan met gebruik van bielzen en grindtegels en was erg van structuren en hoogteverschillen. Ook zoiets typisch van de jaren zeventig: een zitkuil in de tuin. Toen ik twaalf was heb ik er in onze eigen tuin ook zelf één gegraven.’

Maar was je ook geraakt door planten?
‘Mijn vader kwam uit Suriname en kwam naar Europa om te studeren. Wij gingen daar vaak heen op vakantie en zo maakte ik voor het eerst kennis met tropische tuinen, slangen, krokodillen en spinnen. De verwondering om de natuur kwam later. Ik besloot naar de lagere tuinbouwschool te gaan en daar heb ik tuinaanleg en bloemsierkunst gedaan. Uiteindelijk koos ik voor de aanleg, het ruigere werk. Dan kon ik timmeren, zagen en verbouwen. Door de plantenkennis die ik kreeg, gingen mijn ogen open voor alles wat bloeide.’

Hoe is je carrière verder verlopen?
‘Na nog een vakopleiding, kwam ik terecht bij verschillende hoveniersbedrijven en ben ik later voor mezelf begonnen. Af en toe deed ik wat uitlegdingetjes over tuinieren voor de commerciële televisie. Toen begon ik bij BinnensteBuiten en nu zijn we alweer vijf jaar verder.’

Martin aan het werk

Ieder seizoen pakt Martin zo’n twintig tuinen aan. Daar gaat een werkbezoek aan vooraf en er wordt een prijs afgesproken tussen de 750 euro en 3000 euro. De deelnemers betalen dit zelf en Martin koopt hier nieuwe planten en materialen voor die hij moet gebruiken.

Mensen zien vaak door de bomen het bos niet meer
Martin Stuger

‘Het begint allemaal met luisteren en ik denk dat ik dat wel goed kan. Mensen met een tuinprobleem zien vaak door de bomen het bos niet meer en ik hoor en zie snel waar het probleem zit. Ik wil vooral mensen met een blij gevoel achterlaten en er samen een leuke dag van maken. Met die gezelligheid zit het meestal wel goed, maar wat ik soms moeilijk vind is de tijdsdruk. Het moet af voor het donker en alles wat we doen moet gefilmd worden. Dat kost echt veel tijd. Door zo’n deadline kan ik me soms opgejaagd voelen en ben ik bang dat ik niet de juiste vragen stel. Ik heb door de jaren ook geleerd wat wel en niet haalbaar is voor BinnensteBuiten.’

Waar beleef je het meeste plezier aan?
‘Ik vind het vooral heel leuk om het samen te doen. We werken met allemaal geïnspireerde mensen en zo’n draaidag is een grote uitdaging. Iedere keer is het anders. Soms werkt de grond of het weer tegen, maar die factoren kunnen juist ook weer allemaal meezitten. Wat ik belangrijk vind is dat we geen neptelevisie maken. We zetten niet even een plant boven de grond voor het plaatje. Volgend jaar moet de tuin het ook nog doen! En wat mij betreft is het eindresultaat geeneens het belangrijkste; het gaat mij echt om het tevredenstellen van de gasten en dat kijkers er iets van kunnen leren. Natuurlijk is het leuk dat je soms op straat herkend wordt, ik krijg altijd positieve reacties terug. Dat is fijn want zoals je me ziet op televisie, zo zie ik mezelf in het normale leven ook!’

Welke klustuinen voor BinnensteBuiten zijn je bijgebleven?
‘De meeste mensen willen gewoon een tuin waar je fijn in kunt zitten, maar er zijn twee uitzonderlijke tuinen die ik heel mooi vind geworden. In de gezamenlijke tuin in Hoogeveen hebben we een schoolplein aangepakt voor kinderen die niet thuis wonen. Met beplanting en bestrating hebben we een belevingstuin gemaakt waar die kinderen echt tot rust kunnen komen.

En in Amersfoort heb ik een onooglijk minivoortuintje veranderd in een licht en kleurrijk geheel. Achteraf gezien bleek dit de laatste zomer te zijn van de bewoonster die net weer gezond was verklaard door de artsen. Het heeft helaas niet zo mogen zijn, maar het feit dat ze nog heeft genoten van haar voortuin vind ik heel troostrijk.’

Martin Stuger

Je klinkt als een heel sociaal hovenier, wat typeert jou?
‘Een tuin moet bij de omgeving passen maar zeker ook bij de mensen. Voor een gezin maak ik een andere tuin dan voor alleenstaanden. Ik hou er ook van om een terras aan te leggen, mooi in verhouding met het groen. Waar ik niet van hou zijn lappen grind en grote strenge dikke tegels. Van witte muren maak ik graag wat anders door er borders tegenaan te zetten. Ken je die metalen korven met keien erin? Die vind ik vrij streng, maar als je daar weer leuke klimmers in laat groeien vind ik ze wel mooi. Plastic vazen met licht erin is ook niet mijn stijl, ik hou eerder van natuurlijke elementen zoals zandsteen, hout en riet.’

En tuinbeelden?
‘Vind ik moeilijk. Maar in een ouderwetse klassieke tuin, een met mos begroeid oud beeld vind ik wel mooi. Of van die ouderwetse potten met mooie planten erin waar de geschiedenis van afstraalt.’

En tuinposters of een ‘Laaf’ met een gietertje?
‘Haha, nee hou op! Absoluut niet en een tuinkabouter ook niet. Hoewel die echte oude van beton, met nog een paddenstoel erbij vind ik wel humor hebben.’

De aandacht voor tuinen in Nederland is nog nooit zo groot geweest als nu. In tijdschriften op televisie. Tuincentra groeien als paddenstoelen uit de grond, zelfs bouwmarkten hebben tegenwoordig een eigen tuinafdeling.

‘We gaan echt de goede kant op. We komen van tuinen die voornamelijk bestonden uit heel veel steen en een grasveldje, maar tegenwoordig staan ze vol met bloeiende heesters en planten waar ook insecten zich thuis voelen. Vroeger werd een tuin vooral gebruikt om in te zitten, maar tegenwoordig komt men steeds meer naar buiten om erin te leven. Dus we zien ook steeds meer veranda’s en buitenkeukens. Mensen zijn zoveel bewuster van wat ze planten. Er nu ook zoveel meer keuze, dat had je in mijn jeugd echt niet, toen kocht men vooral kamerplanten.’

Toch horen we vooral berichten over hoe slecht het gaat met de natuur?
‘Dat ontken ik ook niet. Maar we denken vaak dat het nu slecht gaat, terwijl dat tientallen jaren ook al het geval was. Maar toen zagen we het niet. We worden het ons nu bewust omdat de grens bereikt is. Kijk naar de insectenafname, maar tegelijkertijd zie ik ook dat het de goede kant op gaat. Er is meer interesse voor planten en dieren. Ook bij mensen die alleen een balkon of een geveltuintje hebben. Als ik nu zie hoe de weilanden weer bermen krijgen, dat poelen en plassen weer terugkomen, stemt me dat hoopvol. Als kind speurde ik al met een verrekijker naar roofvogels. Die zag ik niet. Maar nu? Er zijn er zoveel meer.’ 

Martin Stuger op het BinnensteBuiten festival | Foto: Ruben May

Wat doet groen met jou?
‘Ik word er rustig van. De basis is het lijnenspel, daarnaast is er het groen en als kers op de taart; de bloemen. Mensen zien hun tuin nog te vaak als een plek waar gewerkt moet worden. Maar ik zeg altijd; geniet van je tuin. Luister eens naar je tuin. Het ruizen van bamboe en het getsjilp van vogels, daar word je heel rustig van.’

Wat zou je nog in BinnensteBuiten voor elkaar willen krijgen?
‘Wat ik nu doe is altijd een momentopname. Ik help mensen met een probleem, we leveren het samen op, maken er iets moois van en komen niet meer terug.  Maar wat ik wel leuk zou vinden is een tuin volgen door de seizoenen heen. Eerst het voorjaar met al het leven, dan de bloei in de zomer en daarna de herfst met alle kleuren en als we een beetje winter hebben, met een laagje sneeuw. Er valt zoveel te vertellen over de ontwikkeling van een tuin.’

‘Wat ik ook mooi zou vinden is om op een natuurlijke wijze water te brengen in een tuin. Met waterplanten, libellen, kikkervisjes en dat we het zouden kunnen volgen hoe bijvoorbeeld zo’n poel zich ontwikkeld. Wie weet... Ik vind het hoe dan ook een cadeautje dat ik mee mag doen aan dit programma. Ik kijk het zelf ook graag, want ik vind het programma echt goed gemaakt. En de festivals vind ik ook zo leuk! Weer of geen weer, fans en makers: bij BinnensteBuiten is iedereen altijd enthousiast.’

Kan jouw tuin wel een metamorfose gebruiken? Schakel dan nu de hulp in van Martin en meld je aan voor een opknapper!

Geschreven door
Nathan Plas
Datum