Het verschil tussen ‘koken’ en ‘eten klaarmaken’

Elke avond probeer ik een voedzame, duurzame en lekkere maaltijd op tafel te zetten, maar dat vind ik best een uitdaging. Ik maak dan ook graag een onderscheid tussen ‘koken’ en ‘eten klaarmaken’. Koken doe ik met aandacht, liefde en tijd. Ik bedenk wat ik ongeveer wil gaan maken, zoek een recept, ga naar de markt, scharrel de ingrediënten bij elkaar, duik de keuken in en kom er uren later met een - meestal - heerlijke maaltijd weer uit. 

Zo snel mogelijk in actie komen

Eten klaarmaken is het tegenovergestelde. Na een dag vol vergaderingen, e-mails en appjes beantwoorden, schrijven, brandjes blussen en 22 km fietsen kom ik thuis in een ontplofte huiskamer waar twee pubers onderste boven op de bank liggen, de hond blaft, de kat weer is ontsnapt, huiswerk de tafel bezaait en alles wat ik eerder die week had gekocht voor het avondeten al op is, want ‘er kwamen wat vrienden langs’. Als ik dan thuiskom, is het eerste dat ik hoor: “hee mam, ik heb honger. Wat eten we?” Het enige dat ik dan kan doen - om te voorkomen dat ze voor het diner nog even snel drie boterhammen eten - is zo snel mogelijk alle kasten opentrekken en wat in elkaar flansen. Deze 'frituur zonder olie' helpt me daarbij.

Niet alleen voor vetvrije friet

Bij de airfryer denk je misschien vooral aan een soort ‘gezonde’ frituurpan voor vega bitterballen en kaassoufflés, maar ik zie het apparaat als een razendsnelle oven waarin ik in een kwartier groenten en/of aardappeltjes kan maken. Dat kan toch ook in een gewone oven, hoor ik je denken. En daar heb je helemaal gelijk in. Alleen duurt het dan een half uur langer. Bij ons thuis is dat - na het aankondigen van een hongeraanval - net het verschil tussen een voedzame maaltijd met een soort van schijf van vijf en totale anarchie. Moet ik mijn maaltijden dan niet beter voorbereiden en plannen? Ook daar kan ik volmondig ‘ja’ op antwoorden, maar in de praktijk blijkt na allerlei pogingen, meal preppen niet mijn sterkste kant.

Hoe duurzaam is de frituur zonder olie?

Maar hoe zit het dan met het duurzaamheidsaspect van die snelle oven of veredelde frituurpan? Nou, dat hangt ervan af waar je de nadruk op legt. Het duurzaamste is natuurlijk per definitie om zo min mogelijk apparaten met een stekker in huis te halen.

Zo is er een groeiend aantal mensen dat dit al doet, door hun eten klaar te maken in een hooikist of - in de iets modernere - Ecostoof, die sinds de hoge gasprijzen weer gretig aftrek vindt. In de Ecostoof of hooikist kun je gerechten laten garen zonder gebruik te maken van gas of elektriciteit. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar komt de kwaliteit van je gerechten ook ten goede. Echter, in de praktijk is deze vorm van ‘slow’ cooking voor de meeste wat dynamischere gezinnen gewoonweg onmogelijk. Die willen gewoon een oven, frituurpan en/of airfryer.

De airfryer versus de oven of frituurpan

Als je de airfryer vergelijkt met een frituurpan, dan wint de airfryer het. Niet zo zeer door het stroomgebruik, want dat scheelt niet zo veel, maar vooral omdat de airfryer ‘frituurt’ zonder olie. Het is namelijk de olie die verantwoordelijk is voor het grootste deel van de CO2 uitstoot van een diepvriesfrietje. 

Vergelijk je de frituur zonder olie met de oven, dan wint de airfryer het ook. Beide apparaten gebruiken ongeveer even veel stroom, maar de airfryer is sneller warm en dus ook eerder klaar. Per saldo verbruik je daarmee dus minder energie. Toch vind ik het wat te kort door de bocht om te zeggen dat deze frituur zonder olie beter is voor het milieu dan de oven, want wat je er mee kunt, is beperkt. In een airfryer kun je geen taarten of ovenschotels maken en je kunt er relatief weinig in kwijt.

‘Kook’ of bak je voor meerdere mensen, dan is de capaciteit niet voldoende en is de airfryer eigenlijk niets meer dan een extra, energievretend apparaat in de keuken. Wil je razendsnel ‘eten klaarmaken’, dan kan het een absolute lifesaver zijn. Aan jou de keuze.

BinnensteBuiten en het platform hetkanWEL delen hun missie om zoveel mogelijk mensen te inspireren om op een toegankelijke manier bewuster te leven. Wyke en Asceline gidsen ons in de vorm van een tweewekelijkse column door de de wereld van duurzaamheid.