Hoe onderscheidend is het wat jij doet in BinnensteBuiten?
Op televisie is er weinig aandacht voor monumenten, laat staan voor historische interieurs. Wel voor geschiedenis in het algemeen, zoals Andere Tijden, wat ik een prachtig programma vind. Maar juist bijzondere bewaard gebleven huizen verdienen de aandacht. Hun verhalen komen dichtbij; wonen doen we namelijk allemaal en daardoor gaat deze geschiedenis over het alledaagse en dus ook over jou en mij. Dat is denk ik ook wel de kracht van BinnensteBuiten. Het gaat over onderwerpen die voor iedereen herkenbaar zijn. Ik kan me voorstellen dat de kijker niet per se zou afstemmen op een programma over 18e-eeuws stucwerk, maar omdat het wordt opgediend samen met een kook- of natuuronderwerp, komt men er toch mee in aanraking.
Valentijn Carbo groeide op in de omgeving van de Loosdrechtse Plassen, waar hij met zijn vader, die kunstschilder was, vaak wandelingen maakte. Als achtjarig jongetje vond hij op een van die tochten een aardewerken potje.
Het was langs de Vecht, waar veel historische buitenplaatsen staan. Ik heb het toen meegenomen naar huis, helemaal schoongemaakt en had echt het idee dat ik een schat had gevonden. Nou is het helemaal niet zo’n bijzonder potje, mijn vader en ik hebben het laten taxeren, maar het idee dat dat potje zo’n 300 jaar geleden in de grond is geraakt en ik de eerste was die het weer aantrof, vond ik mateloos boeiend. Ik stelde me als kind daar van alles bij voor: wie heeft dat in de hand gehad, waar werd het voor gebruikt? Ik had iets vast waardoor ik contact kon maken met het verleden. En die fascinatie voor die stille getuigen is altijd gebleven. En het potje trouwens ook, ik heb het nog steeds.
De jonge Valentijn ontpopte zich tot een Egyptoloog in spé
Ik was altijd al bezig met graftombes, mummies en hiërogliefen. Ik probeerde het ook te lezen. Maar toen bleek dat je ook in Egypte moest gaan wonen om het te bestuderen zocht ik het dichter bij huis en ging op zoek naar fysieke getuigen uit de Nederlandse geschiedenis. Dus dat je iets niet alleen uit een tekst leest, maar dat het een aanraakbaarheid heeft. Dat als je er naar kijkt je het gevoel krijgt dat je meegetrokken word het verleden in. Dat hebben de Pyramides in Egypte, maar in Nederland is dat bijna alles wat je omgeeft. Of het nou een stad is of een dorp, zelfs landgoederen. Er is zoveel tastbare geschiedenis. En zodoende kwam ik terecht bij historische huizen en de verhalen die zich daarachter afspelen.
Valentijn studeerde Kunstgeschiedenis en specialiseerde zich als architectuurhistoricus. Nog tijdens zijn studie gaf hij rondleidingen in huizen van Vereniging Hendrik de Keyser, die zich inzet voor het behoud van architectonisch of historisch belangrijke gebouwen en hun interieurs. Valentijn is er nog steeds aan verbonden.
Je staat nu dus ook voor de camera, hoe is dat om te doen?
Het is een hele nieuwe maar ook ontzettend leuke ervaring. Ik zie het als een groepsproces. Iedereen is heel geconcentreerd op zijn gebied. Van redactie tot productie. De cameraman, de geluidsman en de regisseur. Ik heb me nooit gerealiseerd dat er zoveel bij komt kijken om televisie te maken. En als ik dan het eindresultaat terugzie en zie hoe alle scènes soepel samenvloeien, met muziek en voice-over erbij, ben ik echt trots.
Ik wil graag de verbeelding prikkelen
Wat stel je jezelf als doel met je bijdrage in BinnensteBuiten?
De verbeelding prikkelen. Neem nou het item over het Hodshon Huis in Haarlem. Een énorm huis uit het einde van de 18de eeuw, gebouwd voor de mysterieuze Keetje Hodshon, die op jonge leeftijd een enorm kapitaal erfde van haar ouders. Het huis zelf is ontzettend de moeite waard om te zien. Elke kamer vormt een wereld op zichzelf, met steeds een andere kleur, materiaal en sfeer. Maar het is meer dan een architectonisch ontwerp alleen. Zo kan je ook op zoek gaan naar de ziel van het huis. Uiteindelijk heeft iemand er zich thuis gevoeld en heeft er zich een heel leven afgespeeld. Alleen, over Keetje is heel weinig bekend. Ik probeer mezelf dan in haar te verplaatsen door voor het raam te gaan staan op de plek waar zij ongetwijfeld ook ooit heeft gestaan. Je probeert tot een bespiegeling te komen van wie zij is geweest. Waaraan zou zij toen gedacht hebben? Vragen oproepen, zonder dat je daar direct antwoord op geeft. De verwondering die uit dit item spreekt, vind ik heel goed geslaagd.
De Blauwe Kamer
Een visueel hoogtepunt vond ik het item over De Blauwe Kamer in huis Nijenburg. Deze goed bewaarde kamer kwam tot leven toen ik in het donker de luiken opende, waardoor het licht geleidelijk de ruimte instroomde. Een handeling waar men vroeger waarschijnlijk niet bij stilstond. Door die simpele beweging te herhalen, activeer je de verbeelding. Alles komt op zo’n moment samen: de architectuur, de bewoning door de oorspronkelijke bewoners en de beleving.
Een raam met een verhaal
Het hoeft niet altijd over een uitzonderlijk interieur te gaan. Ik wil in de items nog meer aandacht schenken aan hele alledaagse dingen die je in ieder huis aantreft. Vaak krijgt een heel mooi gestuukt plafond meer aandacht dan bijvoorbeeld een oud raam. Terwijl over dat gewone raam ook echt iets interessants te vertellen valt. Door de eeuwen heen heeft het raam namelijk een hele ontwikkeling doorgemaakt. Aan een raam kan je heel gemakkelijk zien hoe oud het is en daardoor weet je vaak ook iets over de ouderdom van het pand zelf. Maar je moet wel weten waar je op moet letten. Dat kan ik laten zien.
Gaat het presenteren je goed af?
Ik ben best perfectionistisch en vind het soms lastig om in een korte tijd zoveel mogelijk duidelijk te maken. Er is vaak zoveel te vertellen! Het gaat niet vanzelf, maar ik vind het leuk om te doen en word er niet zenuwachtig van. Al zou dat wel anders zijn als ik al die honderdduizenden kijkers in de ogen zou moeten kijken. Haha.
Hoe is het om jezelf terug te zien?
Dat is wel wennen hoor. Je stem en gezichtsuitdrukking komen heel anders over op televisie. Ik heb altijd gedacht dat ik vaak lach, maar op beeld valt dat tegen. De reacties zijn gelukkig wel heel enthousiast. Als de uitzending is geweest dan stromen de Facebook, Instagram en Twitter-verzoeken binnen. Vaak ook van mensen die het pand uit de reportage goed kennen en met andere anekdotes komen. Heel positief allemaal.
Laatst zei een tante van mijn vriendin, die ik nog nooit had gezien, dat ik zo sprekend lijk op iemand van Binnenstebuiten! Dat is wel grappig.
