Ben Westenburger is architect en voorloper als het gaat om verduurzamen van oude en nieuwe gebouwen. Hélemaal hoog zette hij in, toen hij in 2008 op de prachtige Latijnse school stuitte in Middelburg. Hij wilde met zijn vrouw Corina Schoonen, van dit monument, het eerste energiezuinige woon- en werkhuis met passief certificaat van Nederland maken.

Koude en tochtige gangen

Ben en Corina hadden de achterste twee delen van de school in hartje Middelburg op het oog. ‘We wilden heel graag levensloopbestendig in het centrum van Middelburg wonen. Alles op loopafstand en dit was onze kans. Het is een verborgen, rustige plek, met een prachtige kloostertuin.’ Corina had twijfels, want zij had les gehad in het oude gymnasium. ‘Het was er koud en tochtig in de winter, maar ik vertrouwde op Bens ambitieuze plannen.’

Isolatie is van groot belang

Dat Ben ambitieus was door te zeggen dat hij een monument passief (extreem energiezuinig) wilde maken, bleek uit de reacties die hij kreeg. Vakgenoten zeiden; 'dat je de waarde van een monument met rust moet laten' of 'dat het niet te doen was'. Ben:‘Daar ben ik het niet mee eens. Een monument mag een nieuwe functie krijgen en dan moet je kunnen verduurzamen. Aan de andere kant is het wel zo dat het niet overal kan, want het is vooral mogelijk als je de ruimte hebt. Dan lukt het goed te isoleren. Wij konden de muren aan de binnenkant 30 tot 40 centimeter dik maken. Dat kan niet overal. En ook niet onbelangrijk: het is een grote investering in de toekomst. Financieel heb je een goed plan nodig.’

Drie jaar lang verbouwen

Ben en Corina beginnen een intensieve voorbereiding en verbouwing van drie jaar. Het dak gaat er letterlijk af. ‘Passief wil niet zeggen dat je geen energie verbruikt, maar dat je dat zo veel mogelijk beperkt en gebruik maakt van de zon of wind. Ook stond de isolatie van muren, vloeren en glas hoog op de agenda en namen we de koudebruggen weg. Van de buitenmuren zijn alle verbindingen, de koudebruggen, van de binnenmuren losgemaakt en hebben we veel tussenmuren weggehaald. Daarom lekt de warmte niet weg in de winter.’ Corina heeft dit tot een thema in het huis gemaakt. ‘Overal waar er tussenmuren stonden, staan kasten bekleed met zwart rubber. Duurzaam én mooi.'

Pizza's bakken in de tuin

De kloostertuin is voor Ben en Corina de plek waar ze in de zomer veel te vinden zijn. Ben bakt heerlijke pizza’s in de stenen oven en belegt deze met de tomaten en kruiden uit de eigen moestuin. Corina: ‘Ben is van de tuin. Hij verzorgt de hoge moestuin bakken met groenten en kruiden. Daardoor eten we zo lang mogelijk uit de tuin. Natuurlijk hebben we ook een compostbak en gooien we niets weg.’

Groen op het dak

Nog meer duurzame oplossingen voor de toekomst hebben Ben en Corina heel bewust aangelegd. De fellere regenbuien ten gevolge van klimaatverandering, vangen ze op via de extra brede dakgoten in een waterreservoir onder de tuin en gebruiken ze voor de tuin. Het groene sedumdak zorgt ervoor dat het niet te veel opwarmt. Ben benadrukt: ‘Dat is heel belangrijk in onze steden die steeds meer warmte te verduren krijgen. Het groen neemt geen warmte op en straalt geen warmte uit, zoals steen en pannen wel doen. Ik hoop dat dit nog meer navolging krijgt in Middelburg en vele andere stadscentra.’

Voor altijd

De oude kapstokken en de oude tegeltjes zijn nog intact in de gangen van het oude gymnasium. Zoals ook de bogen en de oude ingang naar de twee aanbouwen waarin Corina en Ben wonen. ‘We wilden de oude elementen zo veel mogelijk laten zien. Het is wel een rijksmonument. Toch hebben we gepoogd het gymnasium dat al zo lang bestaat, mee te nemen in de toekomst. Het voldoet nu aan de wensen en eisen van deze tijd en kan zeker nog eens honderd jaar mee.’ Na de ingrijpende  verbouwing kreeg Ben in 2010 het passief-certificaat en werd het oude gymnasium daarmee het eerste rijksmonument met dit predicaat. ‘Ik heb kunnen laten zien dat het kan. Het werkt. Natuurlijk genieten we ook van deze rustige plek in de binnenstad. Levensloopbestendig en met een duurzame tuin. Dat was onze droom.’