Solliciteren bij de slager 

‘Je kan niet zomaar besluiten om biologisch te gaan boeren, het is een heel traject. Ik was daarbij ook behoorlijk sceptisch, dus ben eerst gaan kijken bij andere biologische bedrijven’, zegt de varkensboer uit Hellendoorn. 'Die biologische boeren waren zo positief, dat heeft me over de streep getrokken.'

‘De eerste stap is dan: solliciteren. In ons geval bij de landelijke biologische slager De Groene Weg. Zij bepalen of het klikt en of er voldoende vraag is, want het aandeel biologisch vlees op de markt is best klein’, zegt hij. 

Marktaandeel biologisch vlees

In Nederland ligt er voornamelijk regulier vlees in de schappen, laat onderzoeksbureau IRI Nederland zien. Dat geldt eigenlijk voor zowel varkens-/ als rundvlees. In de eerste helft van 2020 is van de 292 miljoen euro omzet aan varkensvlees slechts 1,6% biologisch. Biologisch rund-/ en kalfsvlees doet het iets beter, daar geldt dat van de 350 miljoen euro omzet 8,2% biologisch is.    

‘De consument bepaalt de richting’, vindt Koen, ‘maar ik begrijp heel goed dat biologisch vlees niet voor iedereen betaalbaar is. Daarom zal ik ook niet zeggen, dat biologisch boeren de norm moet worden. Ik vind; iedereen moet een stukje vlees kunnen kopen.’

Flink investeren

Koen en zijn vriendin Melissa zien in biologisch boeren een kans en besluiten ervoor te gaan. ‘Een grote investering; eerst de aankoop van het bedrijf en dan de verbouwing. Dat kostte bij elkaar zo’n 300.000 euro. Toen hebben we 136 zeugen gekocht van een boer in de buurt die ermee ophield (à 385 euro per zeug) en daar komen nog opstartkosten bij; keuringen, voer, verzekeringen en varkensrechten.’

Bio-keurmerk voor varkens

Je bedrijf omzetten is dus niet niets, maar wat is nou het grootste verschil tussen reguliere varkenshouderijen en de biologische variant?

• Biologische varkens hebben 3x meer ruimte in de stal
• Het hele jaar uitloop naar buiten
• Een modderpoel en mogelijkheid om te wroeten
• Stro in de stal
• Voer is voor 95% biologisch
• Behouden hun krulstaart en tanden niet geknipt
• Transport levende dieren alleen binnen Nederland en zonder elektrische dwangmiddelen

Samenwerken met de natuur

Na ruim een half jaar verbouwen, is het op 23 augustus 2017 zover. De 136 nieuwe zeugen komen aan op de boerderij. ‘Die dag was enorm spannend. Voor mij en voor de dieren was alles nieuw’, zegt Koen. ‘Ze kregen na die dag allemaal spierpijn. Zoveel ruimte waren ze niet gewend, sommigen konden dagenlang niet lopen’. 

‘Ik zat er die eerste dagen non-stop bovenop’, zegt Koen. ‘Ik moest anders gaan denken en veel meer samenwerken met de natuur’. Omdat varkens volgens het biologisch keurmerk altijd naar buiten moeten kunnen, staat de deur naar de stal open. ‘In de winter wordt het heel koud in de stal. Daardoor redden niet alle biggen het. Je hebt er nu veel meer werk aan.’

‘Uiteindelijk maak je de overstap naar biologisch boeren niet puur financieel. Je moet het echt voor de dieren doen. Die ruimte die je ze geeft is eigenlijk het grootste verschil en dat zie je terug hun natuurlijk gedrag. Onze varkens kunnen donderen, wroeten en een modderbad nemen’, zegt boer Koen. ‘Dan zie je pas echt wat een varken is.’