In 2006 streek het eerste broedpaar neer in Nederland. Veertien jaar later staat het aantal op twintig. Camilla gaat in de Oostvaardersplassen op jacht naar de koning onder de vogels: de zeearend. BinnensteBuiten neemt hem onder de loep.

Herkenning
Met een spanwijdte tot 250 cm is de zeearend de grootste roofvogel van Noord-Europa, wat hem de bijnaam ‘de vliegende deur’ heeft opgeleverd. Andere kenmerken zijn de wigvormige staart, wit bij volwassenen, en een gele snavel. Jonge zeearenden zijn helemaal bruin van kleur. In tegenstelling tot andere roofvogels als steenarenden en buizerds vliegt de zeearend met de vleugels recht uitgespreid. Hun meeuwachtige, keffende geluid lijkt dan ook bijna een mismatch met het indrukwekkende voorkomen.

De zeearend in BinnensteBuiten

Bij vogelspotters staat de zeearend niet zelden bovenaan het lijstje. Door betere bescherming is spotten nu zelfs in Nederland mogelijk. Vogelaar Camilla gaat met ecoloog Stef deze vogelaarsdroom waarmaken.

Bekijk het item

Bekijk de video

Leefwijze
De naam zegt het al: de zeearend is thuis in waterrijke gebieden waar eetbare vissen en vogels te vinden zijn. In Nederland is dit bijvoorbeeld de Oostvaardersplassen, een gebied met bovendien voldoende stevige bomen die zich lenen voor een nest van formaat. De zeearend is een territoriale vogel die in voedselrijke gebieden soortgenoten naast zich duldt. Op het menu staan onder andere brandganzen, grauwe ganzen, smienten, vissen die zich bij het wateroppervlak begeven en soms zelfs een haas.

De volwassen vogels zijn standvogels terwijl de jongere generatie nog wel eens rondtrekt. De toegenomen Nederlandse populatie is deels het gevolg van trek vanuit Duitsland, waar het aantal zeearenden flink toeneemt.

Kijktip
Wil je de zeearend in het echt zien? Broedparen vind je in Nederland in de Randmeren, de Biesbosch, het Lauwersmeer en natuurlijk de Oostvaardersplassen. Neem wel je verrekijker mee, want de nesten van deze vogel bevinden zich in de delen die afgeschermd zijn van recreanten.

Een jonge zeearend met prooi, waarschijnlijk een karper | Foto: Martin Mecnarowski

Broeden
Broeden doet de zeearend tussen januari en mei. Via Beleef de Lente van de Vogelbescherming kun je een Nederlands broedkoppel volgen. Dit jaar konden we al zien hoe op 10 maart het eerste ei werd gelegd en hoe de aanstaande ouders hagel, storm en sneeuw trotseerden.

Status
Door beschermingsmaatregelen is de Europese populatie van zeearenden in de afgelopen decennia toegenomen. Toch staat de zeearend in Nederland door het geringe aantal vogels nog op de Rode Lijst. Uitdroging van waterlandschappen door onder andere klimaatverandering kunnen in de toekomst een bedreiging vormen voor deze soort.

Wat kun je doen?
Alles staat met elkaar in verbinding: zeearenden varen wel bij onverstoorde waterrijke gebieden met gezonde populaties vissen en (water)vogels, voldoende oude bomen en leefomstandigheden die het geschikt maken voor een groot aantal soorten. Ondersteuning van beleid dat dit soort landschappen behoudt en beschermt is daarom belangrijk.

Geschreven door
Ted van Hooff
Datum