Dit moet ik misschien even uitleggen. Er was een tijd dat ik dagelijks minimaal 20 minuten onder de douche stond. Mijn haar moest gewassen en geconditioned. Mijn huid moest ingezeept en gescrubd. Er kwamen maskers tevoorschijn en scheermesjes. En daarna begon het hele ritueel van pappen en nathouden, oftewel insmeren met bodylotion, dagcrème, zonnebrand, deo en de hele rambam. Al met al was ik per dag zo’n 45 minuten kwijt om er zo natuurlijk mogelijk uit te zien, alsof ik net uit bed gestapt was, maar dan met de frisse geur van rozenwater, lavendel of amandelbloesem.

120 dagen onder de douche

Douchen werd een ‘to do’ ding waar ik weinig lol in had en wat vooral heel erg veel tijd koste. Volgens Milieu Centraal staan we zo’n 120 dagen van ons leven onder de douche. Althans, als we ons aan het gemiddelde van 9 minuten per douchebeurt houden. Want de Amerikaanse arts James Hamblin, schrijver van het boek Schoon (Wat de wetenschap ons leert over huid en hygiëne), heeft het zelfs over twee tot drie jaar van je leven. Dat is heel veel tijd.

Dat dit niet altijd zo geweest is, moge duidelijk zijn. Bij mijn opa en oma thuis was bijvoorbeeld geen douche. Wel een kan water naast een grote kom waarmee je je kon opfrissen en later een wastafel met kraan. En hoewel ik het wonderlijk vond dat er huizen waren zonder badkamer, was het zeker niet zo dat ik als kind elke dag onder de douche stond of in bad kroop. Dat begon pas in mijn puberteit, toen de badkamerdeur op slot ging, talloze potjes en flesjes z’n intrede deden en mijn ochtendritueel steeds meer tijd in beslag nam.

Het no poo experiment

Wanneer ik die cirkel precies doorbroken heb, weet ik niet meer. Er was een vakantie in Portugal waarin ik besloot om van mijn shampooverslaving af te komen. Een experiment wat jammerlijk mislukte, omdat zand, zonnebrand en zweet niet de ideale basis blijken te zijn om aan een ‘no poo’ experiment te doen. Inmiddels ben ik zo ver dat ik mijn haar nog maar één keer in de week was in plaats van dagelijks. Een trend waar de cosmetica-industrie trouwens handig op inspringt met droogshampoos (voor tussen de wasbeurten) en ‘no wash’ shampoos (zonder chemicaliën of zeep).

De dure gezichtscrèmes, serums, scrubs, lotions en maskers verdwenen langzaam uit mijn badkamer toen ik ontdekte dat een gezond dieet meer effect had op mijn huid dan het hele circus aan potjes en flesjes. Veel groente, weinig suiker en weinig bewerkt voedsel zorgden ervoor dat ik nog maar één keer per dag een beetje natuurlijke dagcrème zonder chemicaliën op mijn gezicht smeer. Wassen doe ik gewoon alleen met water. Scrubben doe ik niet meer.

Niet meer douchen

Inmiddels sta ik ook niet meer dagelijks onder de douche, maar poedel ik de helft van de tijd weer ouderwets met een washandje en wat koud water bij de wastafel. Een bekentenis die meestal kan rekenen op opgetrokken wenkbrauwen, gefronste voorhoofden en de vraag of ik dan niet stink. Niet douchen vinden we over het algemeen nog steeds vies en onhygiënisch. 

Toch is er een groeiende groep mensen die zich niet meer douchen. Of in ieder geval geen zeep, shampoo of andere huid verstorende producten meer gebruiken. Want zeep - zo is de gedachte- tast de PH-waarde aan en verwijdert het natuurlijke vetlaagje van je huid dat je beschermt tegen uitdroging. Net als heet douchewater overigens. Daar valt niet tegenop te smeren. En dat hoeft in principe ook niet, want er schijnen zo’n 500 verschillende soorten bacteriën op onze huid te leven, die je huid in optima forma houden, mits je ze niet fanatiek wegboent met zeep.

Een natuurlijk balans vinden

De eerdergenoemde James Hamblin douchte al 5 jaar niet meer toen zijn boek verscheen. Dat is een geleidelijk proces geweest, want net als bij elke andere gewoonte (of verslaving), houden we het meestal niet vol als we cold turkey van de ene op de andere dag rigoureus het roer omgooien. En dus gebruikte hij geleidelijk aan steeds minder producten waardoor zijn lijf ook minder nodig leek te hebben en huid en haar langzaamaan hun natuurlijke balans terugvonden. Zo nam zijn eczeem af, werd zijn huid rustiger en ging hij weer naar ‘mens’ ruiken in plaats van naar chemische geurtjes. Als zijn geur veranderde en hij toch begon te ruiken, was dat meestal het gevolg van stress, slaaptekort of een ongezond dieet.

Mijn eigen ommezwaai naar minder douchen had niks te maken met het besparen van water of energie of minder microplastics of chemicaliën het doucheputje in sturen, maar met mijn huid. Zeker in de winter, als de kachel op standje hoog stond, zag ik mijn huid zienderogen achteruitgaan en veranderen in een soort uitgedroogd Sahara-landschap met craquelé. Er was nauwelijks tegenop te smeren of drinken. Sinds ik minder douche, is mijn huid inderdaad minder droog. Of ik ooit helemaal van de zeep, shampoo, deo of het douchen afkom? Dat denk ik niet, maar ik voel me meer dan happy met deze vorm van ‘huid minimalisme’ waarbij je zo weinig mogelijk producten en heet water gebruikt en je huid gewoon z’n (of haar) werk laat doen.

Overigens was ik wel tig keer per dag mijn handen met zeep (zeker sinds het uitbreken van corona). Daar zal wel nooit iets aan veranderen.

BinnensteBuiten en het platform hetkanWEL delen hun missie om zoveel mogelijk mensen te inspireren om op een toegankelijke manier bewuster te leven. Wyke en Asceline gidsen ons in de vorm van een 2-wekelijkse column door de de wereld van duurzaamheid.