Melk gemaakt van sojabonen mag officieel geen melk heten, daarom staat op het pak ‘sojadrink of sojadrank’. Dat drankje is precies wat boerenzonen Bart en Tom voor ogen hadden toen zij vier jaar geleden besloten in het melkveebedrijf van hun ouders te stappen. Naast koeien melken beginnen ze met hun onderneming De Nieuwe Melkboer.

Minder koe, meer boon

Tom: ‘De balans in Nederland is kwijt. Er zijn te veel koeien. Wij willen laten zien dat je kleinschaliger koeien kan houden en daarnaast plantaardige melk kan produceren, bijvoorbeeld van sojabonen. Dus: minder koe, meer boon!’  

De sojaboon zit bomvol eiwit en ijzer, maar heeft ook een slecht imago. ‘Oerwoudkap, ontbossing, veel soja komt uit het buitenland en dat is jammer eigenlijk. Soja is een hele mooie plant, haalt stikstof uit de lucht, is zo rijk in eiwit en kan het goed doen in Nederland’, zegt Tom.

Nedersoja

Nedersoja, is dat een haalbare kaart? Het CBS telt het aantal hectare sojateelt in Nederland en ziet dat de boeren er steeds minder voor kiezen: 132 hectare soja in 2020 tegen 476 hectare vorig jaar. Dat is een flinke daling van meer dan 70 procent. Hoe komt dat?

Tom: ‘Dat komt door ons klimaat. Soja is een interessant product en wij zijn flexibel omdat wij op kleine schaal planten, oogsten, melk produceren en afzetten. Dan is een wisselend eiwitgehalte bijvoorbeeld minder doorslaggevend of je het kan verkopen. Grote afnemers willen een heel stabiele boon en dat is lastig in Nederland door het weer. Dan kiezen boeren eerder voor mais. Dat is veiliger.’

Grote investering

Tom en Bart zwemmen met hun onderneming dus tegen de stroom in. ‘We doen dit echt vanuit passie en niet om er rijk van te worden’, zegt Tom. ‘Wij begonnen met een halve hectare, echt houtje-touwtje. Zaaiden in met de grasmachine van de buurman en hadden geluk: direct een goede oogst. Sindsdien hebben we up’s en downs’ gehad, zijn een stuk wijzer en uitgebreid naar één hectare. Afgelopen oktober haalden we 3000 kilo bonen van het land. Goed voor 10.000 liter melk. Dat is mooi, maar we draaien nog niet quitte. Volgend jaar hopen we hier een minimaal inkomen uit te halen. Het wordt dus echt spannend.’

Koe versus boon

Soja is verre van de heilige graal: het is een flinke investering en kost veel tijd. De ouders van Bart en Tom draaien nu nog op voor het merendeel van de zorg voor de koeien, zodat hun zonen de plantaardige tak van de boerderij kunnen uitbreiden. Dat vergt een hoop vertrouwen. ‘Pap en mam hebben ons altijd aangemoedigd, ze zeiden: ‘kijk verder dan de boerderij’ en dat is precies wat we willen doen. Denk anders! Je bent niet alleen een kippenboer of koeienboer, er zijn veel manier om te boeren.’

Duurzaam

Wat is nou duurzamer: de koe of de boon? Volgens onderzoek van Het Voedingscentrum heeft sojadrink een lagere milieu-impact dan melk als het gaat om broeikasgassen, landgebruik en watergebruik. Het energiegebruik om sojadrink te maken is wel weer hoger dan van melk.

Tom: ‘Wij hebben nu 75 koeien op de boerderij en dat is niet rendabel. Of we moeten het aantal koeien verdubbelen of we moeten het anders doen. Plantaardige melkboeren, dat willen wij zijn. Of de boon duurzamer is dan de koe? Wij zien het vooral naast elkaar. We willen laten zien dat sojateelt in Nederland rendabel kan zijn en onderdeel van rotatieteelt. Om de vijf jaar een ander gewas, om de bodem niet uit te putten. Dat is zeker duurzaam.’

Certificaten

Op zoek naar producten met duurzame Nedersoja? In de winkel kan je letten op certificaten voor duurzame sojateelt, zoals ‘RTRS’ (Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja) en ‘groene soja’, waar afspraken gelden voor teeltmethode en landgebruik.