Herkenning
Met een lengte van tussen de 13 en 14,5 centimeter is de gekraagde roodstaart bescheiden van formaat. Het vogeltje is te herkennen aan de vaak trillende, roestrode staart. Roestrood is ook de borst van de man onder een zwarte keel. De vrouw is van boven grijsbruin en van onderen beige gekleurd. De gekraagde roodstaart heeft een afwisselende zang met imitaties van andere vogels, toch kun je hem herkennen aan zijn consistente, eigen intro.

Leefwijze
De gekraagde roodstaart houdt van oude bossen met open plekken. Hierdoor zijn ook parken favoriet maar zie je hem niet in veen- en rivierenlandschappen. Een uitzondering in het westen van het land is de Biesbosch, waar de soort vaak wordt gezien. Met een duikvlucht rukt de gekraagde roodstaart insecten uit het leven, maar het vogeltje heeft ook een vredelievendere kant die naar boven komt in het najaar, wanneer hij besjes eet.

De gekraagde roodstaart reist het liefst ’s nachts en vertrekt tussen juli en oktober richting de Sahel, om tussen eind maart en eind mei weer terug te keren naar ons land.

Kijktip
In Oost-Nederland kun je de gekraagde roodstaart aan de hand van zijn zang opsporen in bosrijke gebieden. Westelijker is het vogeltje alsnog te spotten in bosrijke duinen en in de Biesbosch.

Broeden
Broeden geschied vanaf half april met jaarlijks zo’n twee legsels van zes tot zeven eieren. De koppels zijn zeer trouw aan hun broedplaats en keren vaak terug naar dezelfde plek. De nesten zitten meestal maar enkele meters boven de grond en soms zelfs in de grond.

Status
De Nederlandse populatie van gekraagde roodstaarten is stabiel, al kwam het vogeltje voor de jaren zeventig in grotere getalen voor. Tussen 2013 en 2015 lag het aantal broedparen rond de 21.000.

Wat kun je doen?
De afname van gekraagde roodstaarten sinds de jaren zeventig is het gevolg van verdwenen leefgebied, en daarmee ook verdwenen nestgelegenheid. Speel een rol in het compenseren van dit verlies door nestkasten op te hangen met een langgerekte invliegopening van om en nabij 32 mm breed en 40 tot 45 mm hoog. Ideale binnenmaten van de kast zijn 12x12x25 cm.