Drie Doldwaze Dagen
Vroeger keek ik altijd met een grote glimlach naar het nieuws over de opening van de Drie Doldwaze Dagen bij een van Nederlands oudste warenhuizen. Hysterische mensen beukten elkaar omver, trokken aan elkaars haar of haakten elkaar pootje voor de jas, tas, föhn of keukenmachine met hoge korting waar ze hun zinnen op hadden gezet. Vol trots kwamen de ‘lucky ones’ weer naar buiten met hun ‘buit’; missie geslaagd.
De aanbiedingen vliegen je om de oren!
Black Friday
Het warenhuis stopte in 2015 met de doldwaze dagen, maar gelukkig voor de koopjesjagers onder ons woei er in hetzelfde jaar een nieuw initiatief over uit Amerika; Black Friday. Sindsdien gieren de aanbiedingen je jaarlijks op de vierde vrijdag van november om de oren. En dan niet in een warenhuis, maar bij zowat elke retailer. Het is het ideale moment om met militaire precisie de verlanglijstjes voor Sinterklaas- en Kerst met dikke korting af te werken. Of om jezelf eindelijk die dure stofzuiger of wasmachine – die nu best betaalbaar is - cadeau te doen.
Tijdens het koopproces zijn er twee hersenhelften actief; het beloningssysteem en het pijnsysteem
Ben je gelukkig met je aankoop?
Dat klinkt je misschien als muziek in de oren, maar in de praktijk is Black Friday vooral de dag waarop we massaal spullen kopen, die helemaal niet op ons lijstje staan, maar die we niet kunnen laten liggen omdat ze zo goedkoop zijn. Tijdens dit koopproces zijn er twee hersengebieden actief; het beloningssysteem en het pijnsysteem. Als de beloning groter is dan de pijn (voor je bankrekening), dan trakteren je hersenen je op het gelukshormoon dopamine. En ga je vrij snel voor de bijl. Maar als de dopamine wegtrekt, wat dan? Dan voel je – vooral bij impulsaankopen - meestal spijt of onverschilligheid.
Maar dit heb ik echt nodig!
Dat laatste is de reden dat ik deze maand graag zelf wat extra ruggengraat wil laten zien. Tijdens een etentje vroeg een vriendin me: “Wat heb je in de afgelopen weken gekocht, waar je elke dag gelukkig van wordt?” Langer dan ik zou willen, dacht ik na en beschaamd moest ik toegeven, dat ik me eigenlijk niet meer zo goed kon herinneren wat ik de afgelopen maand had gekocht. Na wat graven in mijn geheugen, schoot het me te binnen. Een nieuwe bril. Laarsjes, via Vinted. Een armbandje van een duurzaam merk. Een olijfboom voor in de tuin en een nieuwe pot om de plant in te zetten. Stuk voor stuk mooi en best duurzaam, maar het enige dat ik echt nodig had, was de bril.
Wees eerlijk naar jezelf
Ik zie mezelf graag als iemand die bewust in het leven staat. Toch betrap ik mezelf nog best vaak op het feit dat ik spullen koop, die ik eigenlijk niet nodig heb. Die aankopen praat ik dan voor mezelf goed, want het is tweedehands, van een duurzaam merk, of ik maak er iemand blij mee. Maar als ik eerlijk tegen mezelf ben, zijn het meestal gewoon spullen, waarvan ik op dat moment denk dat ik ze graag wil hebben en op termijn weer afstand van zal doen. Tussen hoe ik vind dat ik me moet gedragen en hoe ik me echt gedraag, valt nog wel wat winst te behalen. Want hoeveel verschilt mijn gedrag van dat van de koopjesjagers die een veldslag in een winkel riskeren? Niet veel. Ik ben alleen wat luier.
Hier is het stappenplan om je rug recht te houden
1. Ga de stad niet in!
Ga op 24 november en de dagen eromheen niet de stad in. Ga lekker wandelen, kijk een serie op Netflix, ga op tijd naar bed, kook een driegangen diner, sport of lees een boek. Negeer ook je social media, want dan koop je ook niets online.
2. Maak een lijstje
Maak een lijst van wat je hebt. Ben je gevoelig voor aanbiedingen voor kleding? Focus dan op je kledingkast. Als je weet wat je hebt, kom je minder snel in de verleiding om een vijfde spijkerbroek, of weer een paar sneakers te kopen. Zie je online toch iets voorbij ziet komen dat je hart sneller laat kloppen, maak er dan een screenshot van. Dikke kans dat je het na een paar dagen alweer bent vergeten.
3. Stick to the plan
Maak een lijst(je) van spullen die je écht nodig hebt of zou moeten vervangen. Staat daar een wasmachine op of iets anders essentieels? Kijk dan eerst of je de oude kan repareren. Lukt dat niet? Vergeet dan punt 1 en sla de komende weken je slag. Maar ‘stick to the plan’ en laat je niet verleiden tot het doen van extra aankopen, alleen omdat ze goedkoop zijn, of 3 voor de prijs van 1.
4. Heb je het echt nodig?
Bedenk bij elke korting dat je uiteindelijk duurder uit bent als je dingen koopt die je niet nodig hebt. Als je 20 euro bespaart op iets van 100 euro, geef je feitelijk 80 uit aan iets wat je maar kortstondig een geluksgevoel geeft. En dat is zonde.
5. Ga voor tweedehands of een duurzaam merk
Wil je echt iets kopen, zoals cadeaus voor de feestdagen? Kies dan voor producten met een kleine ecologische footprint, tweedehands of van een duurzaam merk. Dan mis je de korting van Black Friday, want duurzame merken doen daar niet aan mee, maar draag je wel bij aan een betere wereld. En dat geluksgevoel blijft wel lang hangen.
Succes en houd je rug recht de komende tijd!
BinnensteBuiten en het platform hetkanWEL delen hun missie om zoveel mogelijk mensen te inspireren om op een toegankelijke manier bewuster te leven. Wyke en Asceline gidsen ons in de vorm van een tweewekelijkse column door de de wereld van duurzaamheid.
