Herkenning
Kramsvogels meten gemiddeld zo’n 25 centimeter. Ze hebben een grijze kop en een opvallend gespikkelde, oranjegele borst. De bruine mantel in combinatie met donkere halsvlek en idem dito omlijste oogjes geven deze lijster een sinistere uitstraling. Vrouwelijke kramsvogels hebben over het algemeen meer bruin in het verenpak en zijn wat doffer van kleur. Qua geluid valt het vogeltje minder op. Uit volle borst zingen is namelijk niet zo aan de kramsvogel besteed. Je herkent ze vooral aan hun karakteristieke roep met scherpe en krassende tonen.
Leefwijze
In Noord-Europa is de kramsvogel één van de meeste voorkomende vogelsoorten. Het grootste deel van de populatie broedt in Scandinavië en West-Rusland en trekt op dit moment over Nederland. Een deel overwintert hier. Bij sneeuw spoedt de kramsvogel zich verder naar het zuiden. Ze eten graag insecten, wormen, bessen en appels. Het liefst wanneer ze rottend onder een boom liggen.
Tsjak-tsjak-tsjak!
Kijktip
Nu je weet wat de kramsvogel graag eet, is het makkelijker om hem in het wild te spotten. Van oktober tot en met maart heb je in boomgaarden en op graslanden een redelijke trefkans. Net als in de duinen, waar bessenstruiken staan die in korte tijd door kramsvogels geplunderd worden.
Broeden
Verdeeld over twee legsels per jaar broeden ze vanaf eind april zo’n tien tot twaalf eieren uit. De nesten zitten vaak in hoge populieren en soms wordt er gebroed in kolonies. Wanneer het op het verjagen van vijanden aankomt heeft de kramsvogel een bijzondere tactiek: loerende zwarte kraaien worden in de vlucht verjaagd en ondergepoept. Zo’n fout maak je geen tweede keer.
In november trekt de kramsvogel vanuit Noord-Europa over Nederland. De vogel staat bekend om zijn flappende vlucht en ontspannen houding: de vleugeltjes laat hij zittend lekker afhangen. Met zijn scherpe tsjak-tsjak-tsjak is hij verre van eloquent. Illustratie: Elwin van der Kolk
Status
Tegenwoordig broedt de kramsvogel bijna niet meer in Nederland. Het verspreidingsgebied is kleiner geworden en de vogels trekken meer naar het oosten. Waarom precies weet niemand, maar dit heeft ervoor gezorgd dat de kramsvogel op de Rode Lijst staat van Nederlandse broedvogels. Het welzijn en leefgebied van deze beschermde en kwetsbare vogel wordt nu extra goed in de gaten gehouden.
Wat kun je doen?
Wie deze noordelijke overwinteraar in zijn eigen tuin wil verwelkomen dekt de dinertafel. Met rottende appels op het gazon en de aanplant van bessenstruiken creëer je voor de kramsvogel een onweerstaanbaar buffet.
De vogel van november
In Uitvogelen met Camilla licht Camilla Dreef iedere maand een bijzondere vogel uit. Stap voor stap maak je kennis met de verschillende vogelsoorten die Nederland rijk is en leer je de kneepjes van het vogelaarsvak. In november is het de beurt aan de kramsvogel.
Bekijk de video
Deze serie wordt mede mogelijk gemaakt door Vogelbescherming Nederland.
