Herkenning
Met een grootte van 39 tot 44 cm en een spanwijdte tot 83 cm is de scholekster geen kleine jongen. De lange oranjerode snavel, roze stelten en het zwart-witte pinguïnpak maakt de scholekster een makkelijk te herkennen vogel. De vorm van snavel verschilt per seizoen: puntig wanneer ze in de zomer prikkend naar eten zoeken, en bot in de winter, wanneer de snuit in een beitel voor schelpdieren verandert.
Leefwijze
De scholekster voelt zich in thuis in vrijwel alle landschappen behalve dichtbeboste gebieden en kleinschalige cultuurlandschap. Favoriet zijn de kustgebieden in het noorden en westen van ons land. De meeste volwassen scholeksters overwinteren in Nederland, terwijl met name jongere vogels naar Zuid-Europa trekken. Geen overtrokken maatregel, aangezien ook Nederlandse winters slachtoffers eisen. Scandinavische scholeksters pakken de vogeltrek groots aan en verwarmen hun lijf onder de Afrikaanse zon.
Kijktip
De grootste kans om deze steltloper te spotten heb je van februari tot en met juli op de Waddeneilanden en in Noord-Holland, Friesland en Groningen. Ook in Zuid-Holland en Zeeland maak je kans, al is de populatie daar kleiner.
Te-piet! Te-piet!
Broeden
Een scholekstersnest heeft weinig om het lijf. Een kuiltje in de grond met daaromheen steentjes, schelpjes of stro dient van half april tot eind juni als kribbe. Nieuwsgierig boven de wieg hangen is er niet bij: de territoriale scholekster verdedigt zijn nest met hand en tand.
In de afgelopen decennia is onder scholeksters een ongebruikelijke nestlocatie in zwang gekomen: platte kiezeldaken. De gunstige ligging buiten bereik van roofdieren en de gelijkenis met een kiezelstrand zijn vermoedelijk de reden dat steeds meer paartjes de hoogte opzoeken. Ook de nabije aanwezigheid van voedselrijke gazons en bermen zou kunnen meespelen. Zo werd vorig jaar het eerste scholekster-ei van Drenthe op een Emmens dak gevonden. Toch zijn kiezeldaken niet ideaal: kuikens kunnen in de afvoerpijp vallen en oververhitting en uitdroging liggen op de loer.
Status
Het gaat niet goed met de scholekster. Vanaf halverwege de jaren tachtig neemt hun aantal geleidelijk af. Intensieve landbouw maakt broeden in weilanden moeilijk en beperkt het voedselaanbod. Voedsel vinden is ook een probleem aan de kust, waar overwinteraars kampen met overbeviste mosselbanken en uitdroging van het landschap.
De Vogelbescherming zet zich al langer in voor boerenlandvogels zoals de scholekster. Met onder andere campagnes voor kruidenrijk grasland wil deze stichting het tij keren.
In klassiek zwartwit en op hoge stelten gaat de scholekster door het leven. Deze ruimdenkende kustliefhebber landt misschien binnenkort op een dak bij jou in de buurt. Illustratie: Elwin van der Kolk
Wat kun je doen?
Ook als individu kun je het verschil maken. Bijvoorbeeld door je aan te melden als vrijwillige weidevogelbeschermer bij een lokale werkgroep. Huisvesten scholeksters zich op het dak van je woning, kantoor of vereniging, bedek dan de afvoerpijp met gaas en zorg voor water en beschutting. Hier lees je meer over scholeksters op het dak.
De vogel van december
In Uitvogelen met Camilla licht Camilla Dreef iedere maand een bijzondere vogel uit. Stap voor stap maak je kennis met de verschillende vogelsoorten die Nederland rijk is en leer je de kneepjes van het vogelaarsvak. In december is het de beurt aan de scholekster.
Bekijk de video
Deze serie wordt mede mogelijk gemaakt door Vogelbescherming Nederland.
