Waar komt al die zon vandaan

Op het moment dat ik dit schrijf is het ruim 20 graden, en het is eind april. Komende dagen wordt het zelfs 25 graden of meer… Dit is geen uitzondering, en zal in de toekomst waarschijnlijk alleen maar vaker voorkomen. 2024 was het warmste jaar ooit gemeten, daarvoor was dat 2023. Door die opwarming worden de oceanen warmer, waardoor er minder wolken kunnen ontstaan (en de aarde nog warmer wordt…). Het is slim ons voor te bereiden op veel zon.

Hoe zit het met zon

En we hebben zon nodig! Het geeft ons vitamine D, dat helpt om je fit te voelen, voor je spieren en botten en voor je humeur. Maar teveel zon is niet goed voor je huid: het draagt bij aan huidveroudering (rimpels en zonnevlekken) en kan zelfs gevaarlijk zijn en kanker veroorzaken. Bescherming is dus echt heel belangrijk, zelfs als je niet verbrandt (probeer dat sowieso te vermijden).

Gezonder zonnen

• SPF staat voor Sun Protection Factor. Die factor beschermt tegen de UV-stralen die de zon naar de aarde stuurt: UVB-stralen waar je door verbrandt (B van ‘burn’) en UVA-stralen die bijdragen aan veroudering (‘age’). Het liefst kies je zonnebrand die allebei pakt. Een raam kan UVB-stralen wel tegenhouden, UVA meestal niet.
• Ga voor een hoge factor, zeker niet lager dan 30. Maar het is niet zo dat je met factor 50 bijna twee keer langer in de zon kan blijven, zo werkt het helaas niet. Je moet regelmatig opnieuw smeren, al helemaal als je gaat zwemmen.
• We smeren ook bijna allemaal te weinig. Uit onderzoeken blijkt dat we niet genoeg gebruiken om de factor die erop staat te halen. Ik snap het helemaal, ik hou ook echt niet van het gevoel – maar het moet helaas wel.
• Smeer je liever niet? Helemaal niet in de zon, of bedekken met kleding, een hoed, pet of klep, is natuurlijk het meest duurzaam. Gewoon helemaal géén zonnebrand gebruiken, dat scheelt! 
• Maar zelfs in de schaduw vangt je huid UV-stralen, dat is iets om rekening mee te houden. Ik probeer in elk geval directe zon te vermijden tussen 12 en 14 uur, als-ie het hoogst staat en de straling het meest intens is. Anderen adviseren zelfs tussen 11 en 15 uur.

Duurzamere zonnebrand

• Welke zonnebrand te kiezen? Je hebt waarschijnlijk weleens gehoord dat er voor- en nadelen zijn aan verschillende soorten crème, zowel voor je lijf als het milieu. In het kort komt dat hierop neer.
• De meeste gangbare zonnebrandcrèmes bevatten synthetische, chemische filters die de zonnestralen tegenhouden. Je herkent ze aan namen als oxybenzone (de bekendste), octocrylene of octinoxaat. Deze kunnen via je huid in je bloed worden opgenomen, al zijn de hoeveelheden waarschijnlijk heel laag. Zulke UV-filters worden daarnaast in verband gebracht met het verbleken van het koraalrif. Op plekken waar vaak wordt gezwommen of gesnorkeld worden ze veel in het water gevonden. 
• Landen als Hawaii, Maagdeneilanden en Aruba hebben het gebruik van zonnebrand met oxybenzone, octocrylene en octinoxaat daarom verboden. Alhoewel nader wordt onderzocht hoezeer deze stoffen bijdragen aan koraalsterfte (naast duidelijke factoren als plastic vervuiling en opwarming van de oceaan), is het een goed idee hier rekening mee te houden in je keuze voor zonnebrand. 
• Ik doe dat in elk geval wel – en ik probeer ook microplastics en andere chemische of fossiele ingrediënten als parabenen te mijden. Zie je ergens ‘reef-safe’ of ‘veilig voor het koraalrif’ op staan? Check dan even of deze filters er echt niet in zitten. En ga sowieso voor dierproefvrij, en biologisch waar kan.

De meest duurzame keuze is waarschijnlijk een zonnebrand met ‘non-nano’ minerale filter

• Het alternatief is zonnebrand met een minerale filter, zoals zinkoxide of titaniumdioxide. Wellicht heb je die weleens gebruikt en kreeg je er een wat witte waas van op je huid of gezicht. Niet wat je wilt! 
• Er zijn ook minerale zonnebrandcrèmes die dit nadeel niet hebben. Dat komt dan door het toevoegen van bijvoorbeeld nanodeeltjes. Er wordt wel gezegd dat deze deeltjes schadelijk zouden kunnen zijn voor je longen. Voor de zekerheid kun je het inademen vermijden door bijvoorbeeld geen zonnebrand in sprayvorm te gebruiken. Maar net als met het chemische filter is de hoeveelheid die je binnenkrijgt waarschijnlijk zeer laag. Daarnaast zijn er zorgen over de impact van de nanodeeltjes op het milieu. De meest duurzame keuze is waarschijnlijk een zonnebrand met ‘non-nano’ minerale filter. 
  
  Wij smeren thuis onze meer wit uitslaande zonnebrand op als we samen in de tuin zitten. Maar hoe gaaf zou het zijn als we met z’n allen witte zonnebrand het nieuwe normaal maken? Bij snowboarden en surfen is zichtbare sunblock gewoon cool.
  
  Zonnige groet, 
  Marieke