Wat is matcha?
Matcha is een groene thee, gemaakt van de blaadjes van de plant Camellia Sinensis. In het Japans betekent matcha letterlijk ‘gemalen thee’, en dat is het ook: een fijn groen poeder dat je oplost in water of melk.
Oorspronkelijk komt matcha uit China, ergens rond 600 na Christus. Boeddhistische monniken gebruikten het tijdens lange meditatiesessies; het hielp hen namelijk om scherp te blijven én tegelijkertijd te ontspannen. Via hen belandde de thee in Japan, waar het een belangrijke plek kreeg in de traditionele theeceremonie.
Matcha bevat cafeïne en L-theanine: je krijgt er een energieboost van zonder het opgejaagde gevoel dat koffie soms geeft. Je blijft alert, maar voelt je toch ontspannen. Extra bijzonder is dat je het hele blad drinkt en daardoor alle antioxidanten binnenkrijgt.
Van theeblad tot poeder
Ceremoniële matcha wordt nog steeds op traditionele wijze met de hand geplukt. Voor de oogst worden de theestruiken overschaduwd, dit gebeurt meestal in het voorjaar. Hierdoor groeien de bladeren langzamer, krijgen ze een diepere groene kleur en ontwikkelen ze een zoetere, umami-achtige smaak.
Na de oogst worden de bladeren kort gestoomd en vervolgens gedroogd. Steeltjes en nerven worden met de hand verwijderd, zodat alleen het blad overblijft. Dat wordt tussen twee stenen langzaam tot een fijn poeder vermalen. Bij matcha van lagere kwaliteit wordt meestal het hele blad verwerkt.
Waarom steeds meer mensen matcha drinken
Tegenwoordig lijkt matcha helemaal hip en happening, maar volgens theesommelier Mariëlla Erkens werd het vijftien jaar geleden al populair: ‘Op sommige plekken kon je toen al matcha lattes bestellen, maar de laatste jaren is het als een olievlek verspreid, omdat steeds meer mensen bezig zijn met hun gezondheid.’ Matcha zit namelijk vol antioxidanten en andere goede stoffen zoals vitamines en mineralen. Die ondersteunen je immuunsysteem en helpen je lichaam bij het opruimen van afvalstoffen.
Mariëlla is theesommelier. Zij is expert op het gebied van thee en 'food pairing'. Net zoals de sommelier in een restaurant die dat doet met wijn, weet zij precies welke thee goed past bij welk gerecht. Ze geeft advies en trainingen over thee en schreef er een boek over.
Omdat matcha zó populair is geworden, hebben boeren in Japan moeite met bijbenen. Door de enorme vraag hebben grote theebedrijven zelfs aankoopbeperkingen ingesteld: sommige producten zijn (tijdelijk) niet leverbaar en in winkels geldt een maximumaantal per persoon.
De hype is ook in cijfers terug te zien: volgens het Japanse ministerie van Landbouw, Bosbouw en Visserij (MAFF) produceerde Japan in 2023 maar liefst 4.176 ton matcha, bijna drie keer zoveel als in 2010, toen het nog ‘maar’ 1.471 ton was.
Is matcha duurzaam?
Ceremoniële matcha wordt maar één keer per jaar geoogst, alles wordt met de hand verwerkt én er worden geen pesticiden gebruikt. De thee zelf is dus behoorlijk duurzaam geproduceerd. Wel moet je rekening houden met de export: matcha komt meestal per boot naar Europa, en dat heeft natuurlijk ook impact.
Bij goedkopere matcha ligt het wat ingewikkelder. ‘Dat hangt van verschillende factoren af,’ legt Mariëlla Erkens uit. ‘Waar groeit het? Hoe wordt het verpakt – zit het bijvoorbeeld in plastic, losse poedervorm of zelfs in theezakjes? Wordt het met machines verwerkt, hoe vaak worden de blaadjes geoogst en hoeveel CO₂ komt daarbij vrij?’
In tegenstelling tot de ceremoniële variant worden de bladeren voor goedkopere matcha meestal meerdere keren per jaar geoogst. Zo is er meer opbrengst, maar dat gaat vaak ten koste van de smaak en kwaliteit.
Waar kan je op letten als je matcha aanschaft?
‘Koop het bij een goede theespeciaalzaak’, vertelt Mariëlla. ‘Niet in de gezondheids- of kruidenwinkels, maar reken dan wel op een duur potje matcha.’ Wil je de thee liever mengen met melk, fruit of honing? Dan is het volgens Erkens niet nodig om ceremoniële thee te kopen. ‘De ‘keuken’ variant, die in de horeca wordt gebruikt of die je in een theespeciaalzaak kan kopen, is dan voldoende.’
Tip: Bewaar ongeopende matcha in de koelkast, zo blijft de thee het langst vers. Wil je het gebruiken? Laat het dan eerst op kamertemperatuur komen en zet het niet meer terug in de koelkast. Voor het beste resultaat gebruik je het binnen twee weken; daarna gaan de smaken achteruit.
'Heb je nog wat over? Maak er een gezichtsmasker van!'
Op zoek naar meer handige tips?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
