De Ramadan is een bijzondere maand voor tropenarts Jamilah. Dit jaar brengt ze de vastenmaand door op een zeer bijzondere plek; in Moria, het grootste vluchtelingenkamp in Europa.  

Jamilah Sherally’s (32) wens om zelf tropenarts te worden stamt nog uit haar tienertijd in Tanzania; het thuisland van haar vader. “Ik ben in Nederland geboren maar opgegroeid in Tanzania. De Nederlandse tropenartsen met wie mijn ouders goed bevriend waren, waren mijn grootste helden- ik keek naar ze en werd geïnspireerd. En wist al snel voor mezelf: dit wil ik ook.” 

En zo komt het balletje aan het rollen voor Jamilah. Jaren later kiest ze ervoor om de studie geneeskunde in Nederland te gaan volgen. Ook brengt ze langdurige periodes in het buitenland door. Ze loopt stage bij het Rode Kruis in Jordanië. Doet een tropencursus in Sudan en onderzoek in Palestijnse vluchtelingkampen. “De keuze voor tropengeneeskunde was toen een logische volgende stap. Ik geloof heilig in het universele recht op gezondheidszorg - dit beroep biedt mij de kans om een steentje bij te dragen aan de gezondheid van de meest kwetsbaren van de samenleving en te voldoen aan wat ik zie als een morele verantwoordelijkheid.”

Eerder dit jaar grijpt Jamilah wederom haar kans om haar steentje bij te dragen en reist af naar het Griekse Lesbos om daar medische zorg te bieden aan de vluchtelingen die daar vastzitten. Daar werkt ze nu als medische coördinator voor Stichting Bootvluchteling.

“De Ramadan is een zeer belangrijke en bijzondere maand voor mij; net als voor veel moslims. Ik ben momenteel ook aan het vasten. De hele wereld lijkt door de COVID-19 crisis in stilstand te zijn. Voor ons is het leven echter in de versnelling gekomen – het is nu drukker dan ooit. De medische nood in het kamp is hoog en we hebben maar een beperkt team van medici. Er zijn amper momenten van rust: als je al geen patiënten aan het zien bent dan is er wel een vergadering of een spoedoverleg of moet er medicatie besteld worden of nagedacht worden over de veiligheid. Dat betekent voor mij nu helaas ook dat er aan het einde van een drukke dag maar beperkte tijd overblijft voor reflectie en bezinning.”

Jamilah en haar collega’s maken zich grote zorgen om de huidige situatie in het kamp. “Ons team biedt dagelijkse zorg aan ruim 20.000 mensen. De situatie hier is altijd al schrijnend geweest maar met de dreiging van een COVID-19 uitbraak dreigt dit nog kritieker te worden. De hygiëne schiet ernstig te kort, mensen hebben geen toegang tot water en zeep, ze wonen in erbarmelijke omstandigheden hutje mutje op elkaar. Anderhalve meter afstand houden is hier een illusie. Onze medici zijn nog steeds ter plaatse en werken keihard, maar de zorg schiet - voor zoveel kwetsbare mensen - ernstig tekort.”

Het is een pittige uitdaging waar Jamilah dag in dag uit voor staat maar evengoed probeert ze tijdens deze Ramadan daar waar kan een rustmoment in te bouwen. “Ik lees uit de Koran, luister naar religieuze lezingen en probeer wakker te worden voor de nachtelijke gebeden. Er wordt ons geleerd dat vasten verschillende niveaus heeft: naast het vasten met de maag kan je ook vasten met de ogen, tong en het hart. Het is een spirituele zuivering. Dit is een levenslang streven waar ik meer aandacht aan probeer te besteden tijdens deze maand.”

Jamilah heeft familie over de hele wereld wonen.  “Ik heb de afgelopen jaren de vastenmaand in verschillende landen doorgemaakt – vorig jaar in Tanzania bijvoorbeeld, het jaar dáárvoor in Zuid-Afrika, en dáárvoor weer in Nigeria. Dit jaar treft de Ramadan me hier in Griekenland. Ik probeer wel zo goed mogelijk in contact te blijven met mijn familie en vriendinnen. WhatsApp biedt daarin zeker een uitkomst! Ik praat dan met mijn familie en mijn vriendinnen en ze begrijpen- hoop ik- dat het me in deze hectische periode niet altijd lukt tijdig te reageren.  Ze maken zich soms wel zorgen denk ik. Maar kunnen erop vertrouwen dat ik tijdig aan de bel trek wanneer ik me onveilig voel.”

Tijdens de Ramadan kookt Jamilah veel, nu ook in het vluchtelingenkamp. “Ik hou erg veel van koken en beschouw dit ook als een vorm van ontspanning. Vooral na een lange en stressvolle dag! Mijn all-time favoriete keuken is absoluut de Syrische/Libanese/Palestijnse keuken! Ik houd van de frisse ingrediënten, de eenvoud, de vele kleuren en het feit dat de verschillende hapjes zo makkelijk gedeeld kunnen worden. Ik ben gek op olijfolie. Dus die mag je zeker niet vergeten!”

“Koken is voor mij echt een moment van creativiteit, een soort kunst, therapie bijna. Ik probeer zo bewust mogelijk te eten. Ik ben ook daarom veel met -het liefst biologische- groentes. Dus ik kijk bewust naar voeding ook buiten de Ramadan om.  Daarin is het belangrijk om nog steeds te blijven matigen. Een paar happen eten zou voldoende moeten zijn voor de mens. In de islam is er een mooi advies: de maag dien je voor een derde te vullen met eten, voor een derde met water, en voor een derde met lucht. Dat is niet alleen beter voor je fysieke gezondheid; maar ook voor je spirituele gezondheid.”

Om aandacht te vragen voor deze crisis heeft Jamilah zich aangesloten bij #SOSMoria, een noodoproep van meer dan 40.000 artsen en burgers om de vluchtelingen in Moria in veiligheid te brengen tegen het coronavirus. Wil je deze oproep steunen? Check dan de website van #SOSMoria voor meer info.